De catacomben van Parijs zijn een van de meest behekste plekken ter wereld. Freaky spookverhalen trokken al miljoenen bezoekers naar de duistere diepten van de lichtstad. In het kalkstenen tunnelcomplex van 290 km zijn de botten en schedels van 6 miljoen mensen opeengestapeld. Bo en ik passeerden er al in 2012, maar geraakten niet binnen door de lange wachtrijen. Vandaag konden we gelukkig ruim op voorhand online ticketjes bestellen.
Al prijzen we ons de dag zelf plots niet zo gelukkig meer. Die ochtend google ik spookverhalen in de Thalys en vertel ik Bo de akeligste. “Lekker griezelen!”, lach ik. Curiosity killed the cat. Gevoelige zieltjes lezen dus misschien best niet verder…
Beroemde legendes
De verhalen gaan over enkele van de duizenden verdwaalde bezoekers die de afgelopen 200 jaar in de Catacomben zijn gestorven omdat ze de uitgang maar niet vonden. Hun geesten zouden er vandaag nog steeds ronddwalen. Bezoekers rapporteren bijvoorbeeld regelmatig dat ze in de gangen met beenderen plots op de schouder worden getikt. Ze kijken om… en staren in de leegte.
Het kan griezeliger. Begin jaren ’90 werd in de tunnels een videocamera teruggevonden waarop angstaanjagende geluiden te horen waren. Men hoorde hoe de eigenaar van de videocamera gek werd nadat hij besefte dat hij verloren was gelopen. Op een gegeven moment laat hij de camera plots op de grond vallen. De opname eindigt abrupt. Deze man is nooit teruggevonden.
Volgens een andere legende kan je de muren horen spreken als je na middernacht ronddwaalt in de Catacomben. Spookstemmen zouden je overtuigen om dieper en dieper in de gangen te gaan kijken… tot je er niet meer uit geraakt.
Begin je stilaan te begrijpen dat ik met knikkende knieën die 131 treden de diepte in ben gegaan?
Tot in het dodenrijk
Hoe dieper je in de kalkstenen tunnels zit, hoe kouder het wordt. Kippenvel gegarandeerd dus. Nu ben ik als ervaren urbexer wat verlaten griezelgebouwen betreft zeker niet aan mijn proefstuk toe. Maar de Catacomben… dat is toch next level. Hier liggen immers anonieme menselijke skeletten die om gezondheidsredenen vanaf 1785 van de tientallen kerkhoven naar hier zijn gebracht. De botten liggen hier nog steeds per kerkhof. Er is zelfs plaats voorzien voor Parijzenaars die sneuvelden onder de guillotine – om het nog wat luguberder te maken.
Gelukkig ben ik met Bo in nuchter, wetenschappelijk onderbouwend gezelschap. We dalen bovendien af met een groepere groep toeristen. Al zijn onze groepsgenoten duidelijk niet geïnteresseerd in de infobordjes en audioguide. Vrijwel meteen steken ze ons voorbij. Moederziel alleen blijven we achter in de smalle gangen.
Een gewaarschuwd m/v
Je kan een speld horen vallen. Ik krijg het hoe langer hoe benauwder. Angstig kijk ik rondom me. Voor en achter ons zie ik enkel gang. In elke nis voel ik me bekeken vanuit de duisternis achter de tralies. Verdorie, wat een mindfuck! “Ik had die spookverhalen echt niet mogen opzoeken”, geef ik schoorvoetend toe. “Uhu”, bevestigt Bo kortaf.
ARRÊTE ! C’EST ICI L’EMPIRE DE LA MORT
(Stop! Dit is het rijk der doden)
Deze waarschuwing boven de ingang van het ossuarium valt meteen op. Al komt het niet zo angstaanjagend over als je in een halletje bomvol toeristen en bewakers staat. In deze context lijkt angst voor COVID-19 me net iets relevanter. Het doet wel denken aan de befaamde vloek van de farao. De archeologen die het graf van Toetanchamon binnenbraken, zagen een gelijkaardige waarschuwing. Geen van hen is oud geworden. Ondanks de meerdere verklaringen voor deze vloek, nemen we toch het zekere voor het onzekere. We zouden geen slapende klopgeesten willen wakkermaken.
Mensenbotten aanraken
Helaas denkt niet iedereen er zo over. De toeristen rondom ons raken de botten aan alsof het props zijn. Ze nemen er selfies en zelfs familiefoto’s mee. Bo en ik zijn allebei even gedegouteerd. “Aan de hand van hoe mensen zich hier gedragen, kan je best veel afleiden over wat voor mens ze zijn”, concluderen we. Zo ontdekken we dat wij wel op dezelfde golflengte zitten. Respect is belangrijk. Doden moeten goed behandeld worden. En met dat onderwerp versterken we onze band gaandeweg nog wat verder. Het is bijna teambuilding.
In deze onderaardse gangen heb je elkaar wel degelijk nodig. Je moet op elkaar kunnen rekenen, zowel om er niet alleen voor te staan als om alles in je op te nemen. Zo breng ik de gangen visueel in kaart (zonder flits) en lees ik de lugubere teksten. Vooral ‘Soms is het beter om te sterven dan om te leven’ blijft me bij. Dat doet je wel nadenken over de manier waarop deze mensen moesten leven.
Terwijl ik een steeds accurater beeld krijg van die oude primitieve wereld, is Bo als microbiologe duidelijk gefascineerd is door die van de levende organismen. Meer bepaald: de vele schimmels die deze muffe, vochtige gangen kleuren. We passeren ook meermaals rijen botten die op instorten staan. “Op den duur worden ze zo fragiel dat ze verpulveren, tot stof wederkeren, en de muren dus instorten”, weet Bo. Nog een fun fact: om de zoveel tijd moeten al deze botten uit elkaar genomen, gereinigd en teruggeplaatst worden. Wauw!
Schoudertik
Ondanks dat het aanvoelt als een teambuilding, zijn we stiller dan normaal. Op voorhand kan je je niet voorstellen hoe indrukwekkend dat is: gang na gang en kruispunt na kruispunt bomvol menselijke botten en schedels zien liggen. Terwijl je in de ene gang staat, zie je al de volgende gangen met botten en schedels tot zover je kan zien. Dat plaatst toch een en ander in perspectief.
Terwijl Bo en ik in stilte de omgeving in ons opnemen, voel ik ineens duidelijk iemand op mijn schouder tikken. Ik vlieg meteen de hoogte in. “Oh my God! Het is zover! Een geest!!!” Ik durf niet achterom kijken, maar doe het uiteindelijk toch. Niets!
Meteen daarna voel ik opnieuw een tik op mijn arm. Ik zie nog net een druppel vallen. Ik veeg hem weg en kijk omhoog. Vele dikke waterdruppels hangen aan het plafond te bengelen, klaar om al die toeristen de schrik van hun leven te bezorgen. Hopelijk vallen de dikste op degenen die hun selfiepoten niet thuis konden houden.
Waar? Catacomben, Parijs, Frankrijk
Wanneer? Van dinsdag tot zondag van 9.45 tot 20.30 uur.
Prijs? 29 euro voor een standaard online gekocht ticket. Bekijk meer opties in dit overzicht.
Tickets & info? catacombes.paris.fr
Ongewone weken 