Op ontdekking achter kloosterdeuren: zo leven nonnen anno 2018

Onder de Sint-Romboutskathedraal in hartje Mechelen leven de zusters van de Elia-gemeenschap. Ik kreeg onlangs de unieke kans om bij hen te proeven van het kloosterleven. En wat blijkt? Het traditionele beeld dat we van nonnen en geloof hebben, ligt soms ver van de realiteit. Ziehier het verslag van een van mijn meest inspirerende ervaringen tot dusver. Sister Act op Suzanne’s wijze.

In Mechelen valt er altijd wel wat te beleven, zeker op de Grote Markt. Op weg naar het klooster passeer ik al horden toeristen met hun camera’s in de aanslag. De terrasjes op de markt zitten schijnbaar nonstop bomvol. Het collectieve gebabbel klinkt haast als bijengezoem. Het contrast met de stilte die een straat verder het Diocesaan Pastoraal Centrum overheerst, kan haast niet groter zijn. Hier wonen zusters Lieve, Mieke, Emilia, Christine en Henriette in een aparte vleugel. Zelfs hun mooie tuin, die quasi naast de Grote Markt ligt, is een oase van rust. “Alleen tijdens Maanrock davert alles mee op het ritme van de muziek. Om gek van te worden”, vertelt zuster Lieve.

Ze doet haar naam trouwens alle eer aan, want deze jonge zuster ontfermt zich dit weekend over mij en twee andere nieuwsgierige jongeren. Samen met overste Mieke vertelt ze ons wat we maar willen weten over deze gemeenschap en de orde, het Convent van Betlehem dat afkomstig is van Nederland. Het valt me meteen op dat dit geen ‘gewone’ zusters zijn. Ze dragen habijt noch kap. Alleen aan hun zilveren kruisje kan je hen herkennen. “Vroeger droegen we habijten met grote zware kappen, maar in de jaren zestig zijn die afgeschaft. Er zijn in de rest van het land wel nog zusters die een habijt dragen, die regels bepaalt elke orde op zich. Wij hebben beslist om dat niet te doen, want we willen graag dicht bij de mensen staan”, aldus zuster Mieke.

Studentenkoten

Om dezelfde reden hebben deze zusters ook e-mail, een smartphone en zelfs een vaste job. Zo is zuster Mieke actief in het bestuur van de congregatie en is zuster Lieve verantwoordelijk voor het winkeltje van het pastoraal centrum. “Onze gemeenschap wil specifiek jongeren ondersteunen. Daarom combineren we onze dagtaken met bijvoorbeeld lessen catechese geven of scholiereren bij ons ontvangen”, vult zuster Lieve aan. Zo blijven er weleens jongeren overnachten in het gastenverblijf, waar ik samen met twee Afrikaanse studenten mijn intrek heb genomen.

In een andere vleugel zijn studentenkoten ondergebracht. Zelfs een uitgeverij voor kinderboeken heeft hier kantoren. De prachtige houten aula’s die ooit gevuld waren met de studenten van het Aartsbisschoppelijk Groot Seminarie, openen vandaag nog steeds de deuren voor studenten van de hogeschool. “Hier vinden ook regelmatig concerten plaats, want de akoestiek van de aula is buitengewoon goed”, vertelt zuster Lieve tijdens haar rondleiding. Deze meer dan indrukwekkende gebouwen zitten barstensvol met boeiende geschiedkundige verhalen, toch blijven ze dus ook vandaag nog relevant voor de huidige bewoners en de vele gasten die hier over de vloer komen.

Eenvoud siert

De groteske marmeren zuilen van de bibliotheek en de oude met tafereeltjes betegelde schoorstenen waarin ik rond kan wandelen, staan wel in schril contrast met de sobere toch met modern comfort uitgeruste vertrekken van de zusters. De eenvoud siert hier. De focus ligt des te meer op de liefdevolle warmte van het gezelschap. Ik voel me hier vrijwel meteen thuis. Samen kunnen koken, afwassen en aan tafel babbelen, geeft me het gevoel dat ik na al die jaren nog eens op kamp ben.

Al wordt hier uiteraard meer gebeden dan bij de KLJ. Zo is er het ochtendgebed (waarvoor we gelukkig niet extreem vroeg moeten opstaan, pfieuw!), elke avond om 17.30 uur bidden we in stilte, waarop het avondgebed volgt. Tot slot sluiten we om 21 uur de dag af met een gebedsmoment. Elke maaltijd drukken we onze dank uit met een kort gebedje en sluiten we de maaltijd af met een kruisteken. Op zondag gaan we uiteraard samen naar de misviering in de Sint-Romboutskathedraal.

Aanvankelijk bid ik mee de gebeden en luister ik naar de prachtige engelachtige gezangen, zoals het een goede kerkganger betaamt, maar hier gaan we verder dan dat. “Een misviering betekent vieren. Dat betekent dat je zingt en je de liefde voor God viert”, leert zuster Lieve me. “Geloof me, als je mee zingt dan beleef je de viering op een veel diepere manier.” Beschaamd neurie ik een beetje mee, maar na verloop van tijd moet ik haar gelijk geven, als ik stilletjes begin te zingen voel ik het opmonterende effect.

Mentale facelift

Maar vooral het dagelijkse halfuur stilte van het stiltegebed is me heilig. “Dat halfuurtje kan deugd doen na een lange werkdag. Je kan alles laten bezinken, nadenken over wat je bijvoorbeeld beter had kunnen doen en vooral terug tot rust komen”, vertelt zuster Lieve. Tijdens die momenten merk ik dat er zoveel automatisch in me naar boven komt: ik herbeleef momenten uit mijn recente en vroegere geschiedenis, ik denk na over mijn toekomst en er borrelen verschillende creatieve ideeën op. Zo lijkt de inleiding van dit artikel zichzelf te schrijven in mijn gedachten terwijl ik mijn ogen gesloten hou en aan niets probeer te denken.

Door voldoende tijd te maken om na te denken, dagelijkse dingen te verwerken en mijn gedachten te ordenen, heb ik na enkele dagen al het gevoel dat ik een mentale facelift heb ondergaan. Ik voel me sterker en beter voorbereid op de nieuwe uitdagingen die me enkele nachten geleden nog wakker hielden. Doordat ik dagelijks tijd neem om na te denken, krijg ik steeds meer de indruk dat ik sterker leef in het nu. De gedachtenmolen in mijn hoofd is precies gestopt met draaien. “Stilte is het mooiste geschenk”, prijkt op een A4’tje in de gang van het gastenverblijf. Laat dat ook net de conclusie van mijn weekend zijn. Zelden ben ik zo zen en diep relaxed tot in elke vezel van mijn wezen terug naar huis gewandeld.

Waar? In kloosters in Brussel, Gent, Loppem, Hasselt, Brecht en Mechelen.
Wanneer? In 2019 gaat het opnieuw door, datum nog te bepalen.
Voor wie? Vrouwen tussen 20 en 40 jaar met een open toekomst.
Prijs? 50 euro voor werkenden, 40 euro voor studenten en werklozen.
Meer info? Op de Facebook-pagina ‘De kans van je leven’.