Zoek schoonheid in vervallen gebouwen …als je durft!

Nadat we ons maandenlang verdiept hebben in de urbexwereld was het afgelopen weekend eindelijk zover. Fotograaf Kristof van medialab Project Wolf en ik sprongen de auto in en karden naar drie urbexlocaties in de buurt. Maar is het ons gelukt om overal binnen te geraken?

Onze eerste halte is een openluchtzwembad dat gebouwd werd in 1939 en er sinds 1978 verlaten bij ligt. De exacte locatie van het zwembad hebben we niet, maar we weten wel dat het “ergens in een uithoek van een groot domein” ligt. Van zodra we op dat domein aankomen, zien we in de verte een duidelijk onderkomen gebouw. Zouden we echt zoveel geluk hebben? Ik had verwacht dat we eerst het hele domein tot in de bossen zouden moeten uitkammen. “Kom, we gaan eens dichterbij kijken, je weet nooit of het dat is”, zegt Kristof.

Een klein half uurtje later staan we langs de hekken die indringers buiten het zwembad moeten houden. “Hoe gaan we hier in godsnaam binnen geraken?”, vragen we ons luidop af. We besluiten om rond het zwembad te wandelen in de hoop dat er ergens een hek los genoeg zit om er tussendoor te glippen. En dan zien we opeens andere mensen langs de rand van het verlaten zwembad schuifelen. Zij zijn de bosjes in gewandeld en hebben daar een hek geforceerd, wat ons goed uitkomt. Minder handig is dat het hek in het midden van een paar struiken netels staat …en dat ik een shortje draag. Rookie mistake.

Kruipkelder verkennen
We proberen net als de anderen tussen de struiken langs de rand van het zwembad te schuifelen, maar de struiken zijn breed en sommige stenen liggen los of zijn al verdwenen. Ik adem diep in eens ik aan de andere kant mijn voeten terug op vaste grond gezet heb. En tegelijk bewonder ik het prachtige gebouw met ronde ramen dat naast mij staat. De ramen zijn uiteraard allemaal gesneuveld en sommige vensters hangen zelfs al los. We besluiten om langs onder naar boven te trekken.

Onderaan verkennen we een soort kruipkelder, waar ik regelmatig iets hoor ritselen. Ik wil niet weten wat het is. Rondom mij is het donker en er liggen allerlei kabels. In een kleine ruimte hiernaast zitten de vervallen elektriciteitskasten, die vermoedelijk de laatste decennia niet meer zijn aangeraakt. De porseleinen zekeringen alleen al horen in een museum thuis.

Betonnen bloemenveld
Op het gelijkvloers sta ik met open mond te kijken naar de raamloze koepel en het prachtige zicht op het water en de verlaten gebouwen aan de andere kant. Ik zie dat er naast ons een tribune ligt die door de jaren heen getransformeerd is in een betonnen veld vol gele bloemen. Ik word er stil van. Als je over die gele bloemenzee kijkt, zie je de kleedkamers. De felrood gekleurde deurtjes vragen om uitgebreid gefotografeerd te worden. Maar ondanks dat ze vanbuiten identiek lijken, schuilt er achter elk deurtje wel iets anders: een uitgebroken muur, een luikje, groene schimmel, varens, lege blikjes, …

Iets verderop ontdekken we een intacte toog met een rolluikje en bakjes om spullen in te leggen. Ik kijk vanaf de toog naar het zwembad en kan me zo inbeelden hoe het hier moet geweest zijn. Voor een seconde voel ik me een figurant in een Amerikaanse sixtiesfilm. Zonde dat zo’n mooie locatie al jarenlang staat te verkommeren.

In totaal spenderen we vier uur in het verlaten openluchtzwembad. Achter elke deur en op elke muur zien we wel iets dat het fotograferen waard is – zelfs als we drie keer opnieuw passeren ontdekken we nog nieuwe invalshoeken. Het zijn vaak kleine dingen die het leukst zijn om te vereeuwigen: een dikke laag stof op een kapstok, de vele afgepelde lagen behangpapier op de muur die je doen inzien dat hier vroeger heel lelijk behangpapier gehangen heeft, een oude kapotte lamp, originele inkervingen zoals ‘beter bloot dan dood’, een kolossale waterzuiveringsinstallatie die op veel roest en prachtig afgeblakerde verf na eigenlijk nog intact is. Zelfs de rode toog van wat ooit de receptie geweest is ziet er nog steeds even fancy uit als toen. Alleen de toiletten, die zijn in dit hele complex stuk voor stuk tot op de grond vernield. Het doet je afvragen wie zich met zoiets bezighoudt.

Indrukwekkend spookkasteel

Kristof en ik trekken tevreden richting Chateau Hogemeyer, een van de oude kastelen die ik tijdens de voorbereiding ontdekte. Het is een flinke rit, maar een verlaten kasteel verkennen doe je natuurlijk niet elke dag. Dit landhuis dat in 1860 door een baron tot kasteel omgebouwd werd en meer dan 40 jaar geleden werd verlaten is bovendien volgens ja.be een van de indrukwekkendste spookkastelen van België.

Als we tijdens onze roadtrip Leuven al gepasseerd zijn merkt Kristof op: “Ik zie dat iemand gepost heeft dat het kasteel gerestaureerd wordt en dat we er niet meer binnen zullen kunnen.” Ik weet even niet wat doen. Keren we terug? Rijden we verder? We besluiten om toch te gaan kijken, want je weet nooit of het valse informatie is. Helaas blijkt het te kloppen. Het kasteel staat in de steigers en zit potdicht. Rondom het domein staan hekken en tal van ‘verboden toegang’-bordjes. De buren zijn duidelijk ook gewend dat er regelmatig binnengedrongen wordt, want van zodra we de omgeving verkennen komt een buurman vragen wat we hier zoeken. Ik hou het op een wandeling in de uitgestrekte velden en vraag de weg naar een kapelletje om geen argwaan te wekken.

Kasteel in de steigers
Eens de rust is wedergekeerd, besluiten we om het er toch op te wagen: we wandelen de omheining binnen om foto’s te maken. Spanned is het wel, want we mogen hier eigenlijk niet zijn en er kan elk moment een nieuwsgierige buurman staan – of in het slechtste geval de politie. Maar je ziet nu eenmaal niet elke dag een vervallen kasteel in de steigers staan. Bovendien levert het verrassend leuke beelden op.

Dit is ook niet zomaar een kasteel. Langs de zijkant lijkt het alsof we voor een kerkruïne staan, want er zijn verschillende kerkramen in het gebouw aangebracht en de gevel is versierd met meerdere beelden. Langs de voorkant zien we aan de grote gebogen ramen en de torentjes dat het toch een kasteel is. Vervolgens spotten we tot onze grote verbazing langs de achterkant een doodgewone huisgevel met rolluiken. Dit is het raarste kasteel dat ik ooit gezien heb. Jammer dat we niet tot binnen zijn geraakt – wie weet wat hadden we daar nog aangetroffen – maar van de buitenkant op zich kunnen we al boekdelen aflezen.

Postzegeldrukkerij gestript

Terug in Mechelen wandelen we langs de Vaart, waar we proberen binnen te geraken in het verlaten gebouw van wat ooit een klooster, kaarsenfabriek en sinds 1868 postzegeldrukkerij Het Zegel was. Een ervaren urbexer heeft ons gewaarschuwd voor de security, die hier wel vaker urbexers de stuipen op het lijf jaagt. We zijn al een beetje aan het bibberen voordat we binnen zijn. Want wat als we gevat worden?

Opgepast security
We proberen het langs de zijkant, waar houten planken zijn aangebracht. We zien dat die planken al vaker zijn losgemaakt en dus moet het niet te moeilijk zijn om binnen te geraken. Maar waar we niet op gerekend hebben is dat er aan de andere kant van de ramen grote hekken geplaatst zijn die ons zelfs als we binnen zijn nog buiten kunnen houden.

Ik besluit om het toch te proberen. “Kom Kristof, help me een handje en dan lukt het wel”, zeg ik terwijl ik al aan de houten planken trek. “Een koevoet had wel handig geweest.” Het blijft even stil, waarop Kristof zegt: “Nee, doe geen moeite… het gaat ons toch niet lukken om binnen te geraken.” Ik kijk hem vragend aan. “Je bent toch niet bang?” Hij bloost, dat zie ik zelfs in het schemerlicht. Ik weet genoeg. De stoere metalhead heeft een klein hartje.

Hippe lofts te koop
“Kom, laten we een wandeling rondom het gebouw maken, dan zien we misschien nog iets interessants”, is zijn alternatief. Het blijkt een goed idee, want van zodra we aan de hoofdingang gekomen zijn ontdekken we dat het oude fabrieksgebouw niet meer dan een façade is. Het is volledig leeggehaald en de binnenmuren zijn gesloopt. Jammer, want de foto’s van andere urbexers zagen er veelbelovend uit. Binnenkort zullen er allicht flats ingericht worden, die dan waarschijnlijk naar de hoogste bieder gaan. Ik zie de omschrijving al op de website van het immokantoor: “Hippe lofts te koop in een prachtig gerenoveerde historische site op wandelafstand van het station en de stadskern.” Om vervolgens enkele weken later tegen de gevel te zien hangen: “Al 6 lofts verkocht, haast u!”

Jammer dat we ondanks het vele opzoekwerk alsnog ontdekken dat twee op de drie urbexlocaties er niet meer zijn. Renovatie is duidelijk hip. Maar tegelijk doet het me deugd dat die historische gebouwen een tweede leven zullen krijgen. Want urbexen draait om meer dan oude gebouwen bezoeken en fotograferen. Het gaat om de liefde voor vergeten sites. En als die sites opnieuw de aandacht krijgen die ze verdienen dan is er niets verloren, toch?

Klik hier om de volledige fotoreportage te bekijken.

Meer urbex-verslagjes:
– Power Plant IM: survivalparcours voor urbexers in verlaten koeltoren
– 7 wtf-momenten in Sanatorium du Basil
– Doel: van urbex ‘spookdorp’ tot Wilde Westen
– Chateau Wolfenstein: blik in wat urbex walhalla was
– Op ontdekking in een openluchtzwembad, Chateau Hogemeyer en een kaarsenfabriek
– Urbex’end roadtrippen in Frankrijk: de mooiste foto’s
– 50 jaar na de Winterspelen: op zoek naar verdwenen olympisch Grenoble